Αλλοδαποί αγοράζουν γη στην Κύπρο χωρίς ουσιαστικό κώλυμα, εκτοξεύοντας τις τιμές των ακινήτων στο νησί μας επηρεάζοντας συνάμα ομάδες πολιτών, όπως ημεδαπά νεαρά ζευγάρια, που καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με το στεγαστικό ζήτημα.
Νομοθεσία υπάρχει και μάλιστα τίθενται περιορισμοί για αλλοδαπά πρόσωπα. Ωστόσο, όλες οι πληροφορίες που έχουν τεθεί κι ενώπιον του «Φ», αναφέρουν πως ο σχετικός Νόμος παρακάμπτεται, καθώς υπήκοοι άλλων χωρών με τα υφιστάμενα δεδομένα σήμερα αγοράζουν περιουσία μέσω νομικών προσώπων, δηλαδή εταιρειών, αποφεύγοντας τον έλεγχο.
Η συζήτηση
Το όλο ζήτημα έχει τεθεί αρκετές φορές στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης, αλλά αυτή τη φορά θα επιχειρηθεί να αναδειχθεί εμπεριστατωμένα, μέσα από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Σήμερα στην κοινοβουλευτική επιτροπή Εσωτερικών θα συζητηθεί σχετική πρόταση Νόμου του βουλευτή ΔΗΣΥ Αμμοχώστου, Νίκου Γεωργίου.
Στη συνεδρίαση έχουν κληθεί για να παραστούν, μεταξύ άλλων, εκπρόσωποι του Υπουργείου Εσωτερικών, του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, του Υπουργείου Οικονομικών, της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και η Έφορος Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Κατ’ επέκταση θα είναι σε θέση να καταθέσουν απόψεις στη βάση στοιχείων και να διαφωτίσουν τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διάσταση που έχει το ζήτημα. Το σημαντικότερο είναι ότι αναμένεται να κληθούν να τοποθετηθούν για τις πληροφορίες που φέρουν αλλοδαπά πρόσωπα να παρακάμπτουν τη νομοθεσία, αγοράζοντας ακίνητη ιδιοκτησία μέσω νομικών οντοτήτων (εταιρείες και εμπιστεύματα).
Κανόνες δέουσας επιμέλειας
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση Νόμου του Γεωργίου, επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι ο εκσυγχρονισμός των διατάξεων της νομοθεσίας, καθώς και η προστασία και διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Κτήσης Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Αλλοδαποί) Νόμου, ώστε να εκσυγχρονιστούν οι διατάξεις αυτού που αφορούν τη διαδικασία κτήσης ακίνητης ιδιοκτησίας από αλλοδαπό. Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες για σκοπούς προστασίας και διασφάλισης του δημόσιου συμφέροντος, μέσω της ενίσχυσης της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας του ελέγχου και της έγκαιρης εφαρμογής κανόνων δέουσας επιμέλειας από επαγγελματίες που καλούνται να διεκπεραιώσουν τις εν λόγω ενέργειες κατ’ εντολή των αιτητών».
Βάσει, όμως, των όσων διαβάζουμε στις προτεινόμενες τροποποιήσεις είναι φανερό πως επιχειρείται να τεθεί ένα πλαίσιο ελέγχου για τους αλλοδαπούς που θέλουν να αποκτήσουν γη στην Κύπρο. Στην ουσία αυτό το πλαίσιο μοιάζει με τις πρόνοιες της νομοθεσίας για την καταπολέμηση φαινομένων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ξέπλυμα χρήματος). Συγκεκριμένα, η πρόταση Νόμου εισάγει στην όλη διαδικασία δικηγόρους, λογιστές και κτηματομεσίτες. Όπως είναι γνωστό οι δικηγόροι και οι λογιστές, έχουν υποχρεώσεις να φροντίζουν για κανόνες δέουσας επιμέλειας («Γνώριζε τον Πελάτη Σου»/Know Your Client -KYC). Με άλλα λόγια, προτείνεται όπως στη διαδικασία, στελέχη επαγγελματικών κλάδων δεσμεύονται για το ποιόν του αλλοδαπού.
Ερώτημα για εταιρείες
Το θέμα, όπως έχουμε σημειώσει, δεν είναι η πρώτη φορά που απασχολεί πολίτες και αξιωματούχους. Ο υφιστάμενος Νόμος έχει περιορισμούς (άρθρο 3) στην κτήση ακίνητης ιδιοκτησίας από αλλοδαπό και πιο συγκεκριμένα, αυτή απαγορεύεται χωρίς προηγουμένως να δοθεί άδεια από το Υπουργικό Συμβούλιο. Μάλιστα, στο σχετικό άρθρο του Νόμου καθορίζεται η απολύτως αναγκαία έκταση για την ανέγερση υποστατικού για κατοικία ή επαγγελματική στέγη. Αυτή, σύμφωνα πάντα με τη νομοθεσία, δεν πρέπει να υπερβαίνει την έκταση των δύο σκαλών.
Ωστόσο, τα εγειρόμενα ζητήματα, όπως οι πληροφορίες για παράκαμψη του Νόμου και δη η αγορά ακίνητης ιδιοκτησίας από αλλοδαπούς μέσω εταιρειών, έχουν πάρει και επίσημη μορφή. Είναι ενδεικτικό ότι ο Νίκος Γεωργίου σε κοινοβουλευτικό ερώτημα που είχε υποβάλει προς τον Υπουργό Εσωτερικών, Κωνσταντίνο Ιωάννου, το περασμένο καλοκαίρι (30/7/2024), είχε ζητήσει να πληροφορηθεί κατά πόσον «οι περιορισμοί κτήσης ακίνητης ιδιοκτησίας στη χώρα μας από αλλοδαπούς τρίτων χωρών αφορούν μόνο τα φυσικά πρόσωπα».
Εξάλλου, σε άρθρο του Γιώργου Κουκούνη (δικηγόρος) στον «Φ» πριν από περίπου 3,5 έτη, σημειωνόταν χαρακτηριστικά: «(…) οποιοσδήποτε αλλοδαπός μπορεί να συστήσει κυπριακή εταιρεία και να αποκτήσει ακίνητη περιουσία ανεξάρτητα από τη διευθυντική ή μετοχική δομή της, χωρίς κανένα περιορισμό. Τίθεται εύλογα το ερώτημα γιατί να υπάρχουν οι ανωτέρω περιορισμοί για τα φυσικά πρόσωπα, εφόσον μπορούν να αποκτήσουν ακίνητη ιδιοκτησία μέσω εταιρείας».
Καταζητούμενος για σφετερισμό με γη στη Δημοκρατία
- Ο 51χρονος καταζητούμενος γιος του κατηγορούμενου Σιμόν Μιστριέλ Αϊκούτ με περιουσία €1,2 εκατ. στις ελεύθερες περιοχές
Απόδειξη ότι δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος για αλλοδαπά πρόσωπα που αποκτούν ακίνητη ιδιοκτησία στη Δημοκρατία, είναι και το γεγονός ότι οι δύο γιοι του κατηγορούμενου για σφετερισμό μεγάλης κλίμακας στα κατεχόμενα, Σιμόν Μιστριέλ Αϊκούτ, είχαν περιουσιακά στοιχεία στην Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα, πρόσφατα η Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ) δέσμευσε την εν λόγω περιουσία κι εντός του Ιανουαρίου προέβη σε επίσημη ενημέρωση για τις ενέργειές της.
Οι γιοι του Αϊκούτ, οι οποίοι μάλιστα καταζητούνται με σχετικό ένταλμα της Αστυνομίας Κύπρου από το περασμένο καλοκαίρι, είναι ο 51χρονος Αφίκ Γιάκοβ και ο 49χρονος Μάικλ Μιστριέλ Αϊκούτ. Και οι δύο παρουσιάζονται ως διευθυντές του ομίλου που φέρεται να έκανε τις παράνομες αναπτύξεις στα κατεχόμενα για τις οποίες κατηγορείται ο πατέρας τους. Είναι κάτοχοι διαβατηρίων Ισραήλ και Πορτογαλίας.
Ειδικότερα, ο 51χρονος Αφίκ Γιάκοβ, οι δραστηριότητες του οποίου αποτελούν αντικείμενο ερευνών της Αστυνομίας από το 2020, έχει διαμέρισμα στον Δήμο Λάρνακας αξίας €121.300 (δεσμεύτηκε).
Επιπλέον, δεσμεύτηκε η περιουσία της εταιρείας LIOLIA COMPANY LTD, της οποίας ο Αφίκ Γιάκοβ ήταν ο μοναδικός πραγματικός δικαιούχος:
> Χωράφι-με χαρουπιές στη Λάρνακα με εκτιμημένη αξία €245.900 (2018).
> Χωράφι με χαρουπιές στη Λάρνακα (Καλαβασός) με εκτιμημένη αξία 2018 €321.100.
> Χωράφι στη Λάρνακα (Καλαβασός) με εκτιμημένη αξία €222.800 (2018).
> Χωράφι στη Λάρνακα (Καλαβασός) με εκτιμημένη αξία €240.000 (2018).
> Χωράφι στη Δευτερά (Λευκωσία), αξίας €60.000.
Απαγόρευση στην Ελλάδα για παραμεθόριες περιοχές
Έρευνα ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης φανερώνει πως δεν υπάρχει απαγόρευση σε ό,τι αφορά την απόκτηση ακίνητης ιδιοκτησίας σε αλλοδαπούς. Ωστόσο, σε αρκετά κράτη υπάρχουν περιορισμοί και έλεγχος, βάσει των εθνικών νομοθεσιών, ενώ είναι έκδηλος ο σκεπτικισμός που υπάρχει σε ευρωπαϊκές χώρες.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Το περασμένο φθινόπωρο μετά από πρωτοβουλία του Φινλανδού υπουργού Άμυνας, ετοιμάστηκε έκθεση με στόχο τη βελτίωση της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Επιδίωξη είναι να εγκαθιδρυθεί αυστηρότερη νομοθεσία σε σχέση με την αγορά ακινήτων από αλλοδαπούς. Στην εν λόγω προτείνεται να μην χορηγείται άδεια σε άτομα των οποίων η χώρα υπηκοότητας έχει καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι έχει παραβιάσει εδαφική ακεραιότητα, κυριαρχία και ανεξαρτησία άλλης χώρας. Στόχος είναι να εξαλειφθούν κίνδυνοι για την εθνική ασφάλεια.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο η σχετική νομοθεσία έχει ασφαλιστικές δικλίδες, αφού τίθενται προϋποθέσεις που έχουν να κάνουν με φορολογικά ζητήματα, διαφάνεια και κανόνες καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Επιπλέον, υπάρχουν περιορισμοί στην αγορά από αλλοδαπούς κρίσιμων εθνικών υποδομών σε συγκεκριμένες ευαίσθητες περιοχές της οικονομίας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν περιορισμοί στην αγορά ακινήτων από αλλοδαπούς στις παραμεθόριες περιοχές. Δηλαδή, στα σύνορα της χώρας. Απαιτείται, συγκεκριμένα, ειδική άδεια από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
